IDI damok
a mangngeg ni T Max, kaslaak la ubing a naayatan. Agasem ta kabaelan met gayam
dagiti Ilokano ti ag-rap a mabalin a yabay kada Andrew E. ken Francis M.
Kinapudnona,
mas bagay ti rap a musika para kadagiti Ilokano-- wenno kadagiti dadduma nga
Ilokano.
Ta adda
dagiti Ilokano a mas kaykayatda latta daytay kasla aglallallay a musika gapu
iti aglawlaw ken kannawidan.
Iti umuna
a rason, kas makitatayo ken kas iti sabsabali pay a lugar iti Filipinas,
napalawlawan iti baybay ken bambantay ti Ilokandia. Natural ngarud a ti
musikana, segun iti uni ti aglawlawna-- agan-anasaas a baybay ken agdaydayyeng
a kabambantayan. Iti maikadua a rason, kannawidan, kunak, gapu ta kaaduan nga
inna a mas nadungdungngo no aglallay a paturogenna ti anakna ngem ti kasao
wenno disiplinaanna ti anakna. Medio harsh pay ketdi ti dadduma nga inna ta
kuddotenda pay laeng ti anakda nga aggurigor la ngaruden. Ngem iti un-unegda,
masapul a maikkan iti pagnakman ti anakna tapno dinanton uliten dagiti bambanag
a nakalaanna ti sakitna. Ket inton awisenen ti ridep ti anakna, aglallay ni
Ilokana nga ina ket ditan a rummuar ti kinalailo ken kinadungngona.
Iti biang
met dagiti dadduma nga Ilokano wenno amin pay ketdi, ti rap ti musika dagiti
nangato-ti-kugtarna, nadadang-as, mamaingel, natangken-butona nga Ilokano. Kas
kadagiti Negro a nanipudan daytoy a musika, umisu la unay ti rap kadagiti
naandur, dina ammot' sumuko nga Ilokano.
Ket
dagitoy, mangngegmo iti musika ni T Max.
Ti
nakaay-ayat ken ni T Max, ipagpannakkelna ti kina-Ilokanona. Ket daytoy talento
nga adda kenkuana, isu ti us-usarenna a mangitandudo iti kinasiasinona, ken
tapno maam-ammo met iti lubong nga adda met gayam natangken a puli a managan
Ilokano.
Basaentayo
man daytoy kolum ni Angelo "Eloy" Padua a "Di Pay Naluto,
Naibusen" iti Showbiz Section ti Bannawag, ti seksion nga iturong daytoy
numo, iti bilang ti magasin iti Enero 16, 2012:
 |
| Ni T Max a nangipampannakkel iti kamisetana a namarkaan iti kina-Ilokanona. |
NAKANGNGEGKAN
iti Ilokano a rap, ‘bagis? Wen, daytay kasla Andrew E. wenno Francis M.
Wen, a,
addan Ilokano rap.
Apay,
kapuy?
* * *
Ket maysa
kadagiti aglatlatak nga Ilokano a rapper ita ni T Max.
No
taga-Solano, Nueva Vizcaya a lugar ni T Max ti pagsaludsodam, ay, i-rap-da
kenka dagiti kantana nga “Ilokano ‘Atoy,” “Mangantayon,” ken “Danog ni
Ilokano.”
* * *
Kinapudnona,
nakabase iti London ni T Max, ‘bagis. Ngem sipud pay idi 2001 a panangiruarna
iti damo nga album-na, masansan nga agawid iti ilina tapno agkonsierto.
Ken
mangangay iti rap contest. Ta saan laeng a rapper isuna.
DJ,
promoter wenno manedier, ken prodiuser pay kadagiti ubbing nga Ilocano a
rapper.
* * *
Kuna ni T
Max, ‘bagis, a 16 aniosna laeng idi nangrugi nga ag-rap. Wadanna kano met ti
grupo dagiti rapper a taga-New York a managan iti Gangstarr , ken ti Death
Threat a grupo dagiti Pinoy a rapper.
* * *
Itoy a
tawen, panggep ni T Max nga iruar ti maikalima nga albumna a kaaduan kadagitoy
ti Ilokano a rap.
Adda met
latta laokna a Tagalog, a, tapno maipatarna met ti bagbagina kadagiti Tagalog a
rapper.
Apay,
isuda laengen ti makapag-rap iti Tagalog? Laklakaen ni Ilokano, a.
Saan, T
Max?
* * *
Iti
saludsod no apay nga Ilokano nga ag-rap, kunana a tapno maitandudo ti
lengguahetayo. Ken ti kinaandur ken kinalaing ni Ilokano iti tay-ak ti
sangalubongan a musika wenno rap.
Kunana a
kayatna nga iparammag ti kinasiglat dagiti Ilokano.
Kunana
man ngarud iti kantana nga “Mangantayon”: Nagimasen ti mangan no adu ti sida/
P(in)akbet ni Ilokano, naimas a talaga.”
* * *
Ania,
‘bagis, magagarankan a makangngeg ken ni T Max?
Ket
siripemon, a, ‘tay YouTube channel-na a Mhar12.
Ket
siguraoak, ‘bagis, pasurotamto ti panag-rap ni T Max iti “Ilokano ‘atoy, saan a
kapuykapuy!”--O
Dagitoy
man ti sampol ti panagbanat ni T Max ken dagiti kakaduana:
No comments:
Post a Comment