Panangromansa Iti Daniw Ilokano

(Pakauna iti libro nga Alimpatok, Antolohia Dagiti Erotiko a Daniw Dagiti Ilokano.)

NO an-anagen, karaman no di man kangrunaan kadagiti nakaparsuaan a pettat a rikna ti panagrugso. Mabalin a kunaen nga umun-una iti panagbisin, panagkalikagum iti bileg, iti dayaw, iti ayat para ken manipud iti sabali a tao.

Daytoy met a panagrugso, matun-oyan ti kaipapananna iti pannakapnekna, iti alimpatok. Kadawyan met a kunatayo iti Ilokano a panagimas ti alimpatok. Ngem saan met a gagangay a panagyala lattan daytoy. Saan nga iti tunggal panagyala, adda alimpatok. Ngarud, saan laeng a biolohikal wenno karnal a patangan daytoy. Ad-adda pay a politikal, ken, siempre, pakanaigan ti karirikna, ti esensia ti agparis, a maidaton iti tunggal maysa.

Nupay sumagmamanon dagiti benneg iti arte iti Ilokandia ti nangtratar iti maipanggep iti sex, wenno erotika wenno panagalimpatok, saan nga ania a naibambando iti literatura a no adda man, daytay kunada a paspasirip laeng. (Nupay iti musika, ad-adda a dagitay “makapaisem a kinabastos” a kita ti erotika.) Umuna, gapu iti limitado a pablaakan. Maikadua, gapu ta makumikom dagiti mannurat iti sabsabali pay a pakaseknan iti literatura ken iti lengguahe.

Ngem nakunamin iti ngato, maibilang a kangrunaan a nakaparsuaan a rikna ti panagrugso nga agtalimudok iti alimpatok. Rebbengna ken maikari laeng ngarud a maipaayan met iti naisangsangayan a panangtratar wenno panangitestamento.

Isu ti gapuna daytoy a libro dagiti dandaniw.

Ngem ti pammatimi ket nupay maysa a nakaitalimudokan ti matratar kas tema wenno topiko ket sexualidad maipanggep iti rikna, essem, rugso, wenno gartem, ket saan a maliklikan a dakamaten wenno iladawan ti sexual act a mismo, saan ketdi a bin-ig a kinauttog, kinaderrep, kinaraas ti nasken a maidaniw wenno madaniwan. Kayatmi a sawen, saan koma nga agbanag a pornograpia wenno explicit ken graphic la unay ti description wenno panangipabuya iti panaginnala wenno iti panangipasimudaag iti carnal knowledge. Daytoy eroticismo ket ad-adu nga iparangarangna ti rikna, karirikna, panagrinnikna iti subtle a wagas wenno artistiko/dramatiko a panangiparikna— ta daniw la ket ngarud dagitoy, ket ti daniw, patienmi, ket napnuan rikna— no agdaniwka, mangipariknaka, mangriknaka, makipagriknaka. Dika makaputar iti makuna a daniw no awananka iti rikna/panagrikna, no awanan daytoy iti rikna— rikna man nga agayat wenno paayat, ayat, wen, ayat nga isut’ taudan ken pakaigapuanan no apay nga adda makuna nga erotiko, no apay nga adda dayta a rikna a marikna kenkuana manipud kenka, kenka manipud kenkuana: eros.

Sakbay koma a ngumato ti kiday ti kagimongan, makunami man a nangyuna (trailblazer) wenno naidumduma daytoy a libro iti natured a panangtratarna iti karirikna nga erotiko, heterosexual man wenno homosexual (ta masapul met itan nga agtamedtayo, kas liberal thinkers met a mannaniw a kontemporaneo, kadagiti gender sensitive nga isyu— uray pay, wenno nangruna, iti literatura— ta panawenna metten a seriosuen koma ni mannurat nga Ilokano nga agsursurat iti bukodna a lengguahe, ti gay literature a makunkuna).

Iti nalawlawag a pannao, nupay maysa daytoy a romansa, manamnama nga agtunged daytoy iti nawadwada a panangtratar pay dagiti Ilokano maipapan iti karirikna nga erotiko. Babaen koma dagitoy nairaman a dandaniw manipud kadagiti natutured a mannaniw, makitatayo ti arte (sining) iti maysa a common-place ngem saan a mapagtutungtongan nga aramid. Kastoy man ngarud ti kuna ni Paulo Coelho, mararaem ken nalatak nga autor, iti maysa a nobelana nga Eleven Minutes: “When the passion is intense, then sex joins in to complete the dance, but it is never the principal aim.” Ngarud, ti sex saan nga isu ti panggep nga iladawan dagitoy a daniw no di ketdi ti passion, wenno ti nabileg a rikna a dinto maisina iti panaginnala.

     

Dagiti Editor

Mayo 16, 2012

ALIMPATOK

Antolohia Dagiti Erotiko A Daniw Dagiti Ilokano

Inedit da Roy V. Aragon, Mighty C. Rasing ken Ariel S. Tabag

Paperback

c2012

P200

Para kadagiti order, iturong iti asseng(dot)tabag(at)gmail(dot)com